Argumenty do odebrania praw rodzicielskich

Adwokat Łukasz Kwiatkowski

Autor wpisu: Adwokat Łukasz Kwiatkowski

21 październik 2024

W pewnych sytuacjach wykonywanie władzy rodzicielskiej, czyli opieki nad dzieckiem i podejmowanie decyzji dotyczących jego życia, może stać się problematyczne. Problemy mogą mieć charakter przejściowy lub stały, wynikać z niezawinionych przez rodzica okoliczności (np. poważna choroba) lub przeciwnie, być skutkiem jego agresji czy utraty zainteresowania sprawami dziecka. W takim przypadku sąd opiekuńczy może odebrać prawa rodzicielskie jednemu lub obojgu rodzicom.

Władza rodzicielska, czyli prawo do decydowania o losie dziecka, przysługuje obojgu rodzicom od momentu urodzenia się dziecka, aż do jego pełnoletności. Musi się ona łączyć z poszanowaniem godności i praw dziecka, bo dziecko zawsze jest podmiotem, a nie przedmiotem. Zdarzają się jednak sytuacje, które wymagają interwencji i sądowego odebrania bądź ograniczenia prawa do opieki nad dzieckiem. Nie ma to być jednak kara dla rodziców, a sposób ochrony dziecka – bo to jego dobro zawsze powinno być chronione przez prawo rodzinne.

Kiedy sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej?

Sprawy związane z władzą rodzicielską są zawsze rozpatrywane indywidualnie – tak by wyważyć interes dziecka (to kwestia nadrzędna), ale też nie potraktować niesłusznie rodziców. Kwestie rodzinne wymagają dużej wrażliwości, bo dotykają emocji zaangażowanych w nie osób. Niezależnie od tego sąd i cały aparat instytucjonalny ma w pierwszej kolejności chronić małoletnie dziecko, które samo nie może się obronić.

  • pojawiły się różne przeszkody uniemożliwiające pełnienie władzy rodzicielskiej i mają one charakter trwały,
  • opiekunowie nadużywają przysługującym ich praw,
  • rodzice rażąco zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka.

Nie zawsze jest konieczne całkowite odebranie władzy rodzicielskiej. Niekiedy wystarczy ograniczenie władzy, co będzie oznaczało, że opiekun w dalszym ciągu ma prawa i obowiązki, jednak pełni je w wymiarze ustalonym przez sąd, a każdą ważniejszą decyzję powinien konsultować z drugim rodzicem.

Jak zainicjować postępowanie o odebranie praw rodzicielskich?

Postępowanie może być wszczęte:

  • na wniosek rodzica, który uważa, że drugi rodzic nadużywa władzy albo nie jest w stanie odpowiednio zająć się dzieckiem,
  • na podstawie zgłoszenia służb, które stwierdzą jakąś poważną nieprawidłowość w relacjach rodzica (lub obojga rodziców) z dzieckiem.

Każdy, kto podejrzewa, że rodzice niewłaściwie spełniają swoje prawa i obowiązki względem małoletniego i cierpi na tym dziecko, powinni zareagować i poinformować opiekę społeczną lub policję. Szczególne obowiązki w tej kwestii wprowadziła tzw. ustawa Kamilka (lex Kamilek), która w zamyśle ma lepiej chronić bezpieczeństwo dzieci.

Argumenty do odebrania praw rodzicielskich

Przedstawiliśmy ustawowe przesłanki do odebrania praw rodzicielskich, a teraz omówmy konkretne zachowania, które mogą być podstawą do takiej decyzji sądu.

Możemy je podzielić na kilka grup:

  • nadużywanie władzy rodzicielskiej, które przejawia się na przykład w stosowaniu kar cielesnych, zmuszaniu do pracy ponad siły, złym traktowaniu, naruszaniu godności, uniemożliwianie dziecku wychodzenia z domu bez ważnej przyczyny (więzienie go),
  • zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich, np. poprzez głodzenie dziecka, niedbanie o jego edukację i potrzeby emocjonalne, wyśmiewanie, przerzucanie na dziecko obowiązków związanych z prowadzeniem domu, które w zdrowym układzie powinny spoczywać na dorosłych, pozostawienie dziecka samego bez opieki, brak zainteresowania jego sprawami,
  • wyjazd rodzica za granicę, odejście od rodziny i odcięcie się od niej, pobyt w zakładzie karnym – czyli różne okoliczności, które utrudniają kontakt i bieżące sprawowanie opieki nad dzieckiem i uczestniczenie w jego życiu.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że wszystkie okoliczności, które są przez jedną stronę (rodzica lub przedstawiciela instytucji) przedstawiane jako uzasadniające odebranie praw rodzicielskich, są oceniane indywidualnie. Weźmy na przykład nakładanie na dziecko obowiązków związanych z codziennym funkcjonowaniem domu. Czym innym będzie sytuacja, w której rodzic jest niewydolny i nie umie prowadzić domu, a zupełnie inaczej będzie to wyglądało, jeśli w rodzinie pojawiła się poważna choroba i w związku z tym dziecko musi odciążyć na jakiś czas rodziców, pomagając im.

Jakie konsekwencje niesie za sobą pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Całkowite odebranie praw rodzicielskich będzie skutkować pozbawieniem rodzica praw do decydowania o losach dziecka. Rodzic sprawujący opiekę może samodzielnie decydować o życiu dziecka bez konieczności konsultowania się z drugim – nawet w bardzo ważnych sprawach dotyczących miejsca zamieszkania czy leczenia. Pozbawienie praw rodzicielskich nie zwalnia jednak rodzica z obowiązków, wśród nich – z obowiązku płacenia alimentów. Jeśli sąd nie zadecyduje inaczej, rodzic ten ma także prawo do spotkań z dzieckiem.

Sprawa o pozbawienie praw rodzicielskich – czy warto korzystać z pomocy adwokata?

Postępowanie w przedmiocie odebrania praw rodzicielskich ma charakter nieprocesowy. Sąd zada rodzicom szereg pytań dotyczących sytuacji w domu i relacji z dzieckiem – będzie dociekał, czy zarzuty kierowane wobec rodzica są zasadne.

Tego rodzaju postępowanie nie należy do łatwych – ani dla rodzica, który chce pozbawić partnera (lub byłego partnera) praw, ani dla tego, któremu zarzucono brak umiejętności sprawowania opieki. Dla sądu najważniejsze jest dobro dziecka, stąd dorośli, którym leży ono na sercu, muszą działać zgodnie z prawem i nie popełniać błędów.

Z tego powodu też zaleca się skorzystanie z usług adwokata, który nie tylko zna przepisy prawa rodzinnego i opiekuńczego, ale także ma doświadczenie w występowaniu na sali sądowej. Druga strona również może bronić się przed wydaniem niekorzystnego dla niej orzeczenia i korzystać z usług pełnomocnika.

Profesjonalny adwokat umie przewidzieć kolejne ruchy podejmowane na rozprawie i odpowiednio zareagować. Może to przyspieszyć działania, ale przede wszystkim pomóc osiągnąć pożądany cel.

Zachęcamy do skorzystania z usług Kancelarii Adwokackiej Łukasz Kwiatkowski w Łodzi. Nasz zespół na co dzień zajmuje się różnymi obszarami prawa rodzinnego (rozwody, alimenty, opieka nad dziećmi) i ma także doświadczenie w trudnych przypadkach. Zachęcamy do skontaktowania się z nami i przedstawienia swojej sprawy i oczekiwań.

Adwokat Łukasz Kwiatkowski

Adwokat Łukasz Kwiatkowski

Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego Wydziału Prawa i Administracji, stypendysta rektora UŁ dla najlepszych studentów. Ukończył aplikację adwokacką w Izbie Adwokackiej w Łodzi, uzyskując pozytywny wynik z egzaminu zawodowego. W ramach prowadzonej indywidualnej kancelarii adwokackiej kieruje się przede wszystkim kanonem zasad etycznych, gwarantujących rzetelną i profesjonalną pomoc prawną. Swym zaangażowaniem w zakresie prowadzonych spraw rozwija życiową pasję, jaką jest pomoc w zakresie procesu wykładni i stosowania prawa.

Email: adwokat@kancelaria-kwiatkowski.pl
Telefon: 797 942 018