Poświadczenie nieprawdy to poważne przestępstwo. Polega ono na tym, że funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawiania dokumentów poświadcza w dokumencie nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Każdy z nas wystawia i wypełnia różne dokumenty, co oznacza, że każda osoba fizyczna może stać się sprawcą przestępstwa poświadczenia nieprawdy. Kodeks karny wyraźnie wskazuje, że działanie musi być celowe, zarówno w przypadku osoby dokonującej takiego poświadczenia, jak i posługującej się nim.
Spis treści:
Czym jest poświadczenie nieprawdy?
Poświadczenie nieprawdy jest uregulowane w art. 271 Kodeksu karnego (dalej: kk). Jego istotą jest wpisaniu do dokumentu informacji niezgodnych z rzeczywistością przez osobę uprawnioną do jego wystawienia.
Przykładami poświadczenie nieprawdy są następujące sytuacje:
- wystawienie przez lekarza zaświadczenia o stanie zdrowia, które nie odpowiada prawdzie,
- notariusz potwierdził niezgodne z prawdą oświadczenie strony,
- urzędnik gminy wydał fałszywe zaświadczenia o zameldowaniu,
- przedsiębiorca wystawił fakturę, choć nie wykonał usługi.
Wśród sędziów i prawników nie ma zgody co do tego, czy składanie fałszywych oświadczeń we własnym interesie i we własnej sprawie stanowi poświadczenia nieprawdy. Istnieją tu dwa podejścia, więc nie ma pewności, jak w danej sprawie orzeknie sąd.
Kto może popełnić przestępstwo poświadczenia nieprawdy?
Przestępstwo poświadczenia nieprawdy może popełnić funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu. Zwrot „inna osoba" oznacza, że poświadczyć nieprawdę może każda osoba fizyczna mająca prawo do wystawienia dokumentu.
Przestępstwo poświadczenia nieprawdy popełnia więc osoba, która działa w ramach swoich uprawnień i podpisuje się swoim nazwiskiem, potwierdzając okoliczności, które nie miały miejsca, przeinaczając je lub zatajając. Aby można było mówić o poświadczeniu nieprawdy, spełniony musi być jeszcze jeden warunek: oświadczenie ma znaczenie prawne i tworzy jakiś stan – na przykład ZUS wypłaca zasiłek na podstawie wystawionego przez lekarza zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, choć w rzeczywistości nie zaistniały takie okoliczności.
W praktyce tego typu przestępstwa często dopuszczają się przedsiębiorcy, którzy wystawiają dokumenty i faktury. Jeżeli stwierdzającą nieistniejący stan prawny fakturę wystawił pracownik, to jego pracodawca nie podlega odpowiedzialności karnej, o ile nie miał świadomości dokonania przestępstwa i wykorzystał dokument nieumyślnie.
Poświadczenie nieprawdy bywa określane jako przestępstwo fałszerstwa intelektualnego.
Przestępstwo popełnione wyłącznie umyślnie
Przestępstwo z art. 271 § 1 kk ma charakter umyślny. Oznacza to, że sprawca musi mieć świadomość, że poświadcza nieprawdę oraz że poświadczenie to dotyczy okoliczności mających znaczenie prawne, tworzy rzeczywistość prawną. Inny zamiar towarzyszący popełnieniu przestępstwa nie wystarcza do przyjęcia odpowiedzialności za poświadczenie nieprawdy.
Kara za poświadczenie nieprawdy
Kodeks karny przewiduje trzy stopnie odpowiedzialności za przestępstwo poświadczenia nieprawdy.
- Podstawowa kara (art. 271 § 1 kk) – pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
- Typ uprzywilejowany (art. 271 § 2 kk) – w wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
- Typ kwalifikowany (art. 271 § 3 kk) – jeżeli sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, grozi mu kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
Adwokat w sprawie zarzutu o poświadczenie nieprawdy
Poświadczenie nieprawdy to poważne przestępstwo. W razie postawienia zarzutu funkcjonariusz publiczny lub osoba, która nie jest funkcjonariuszem, ale wystawiła dokument stwierdzający nieprawdę, powinna jak najszybciej ustanowić profesjonalnego pełnomocnika, który podejmie się jego obrony.
Obrona w takiej sytuacji może polegać na wykazaniu, że oświadczenie nie ma znaczenia prawnego, wobec czego nie został spełniony jeden z warunków uznania wystawienia dokumentu za przestępstwo. Pełnomocnik może też dążyć do wykazania, że jego klient nie działał z zamiarem poświadczenia nieprawdy lub błędnie ocenił sytuację – wcześniej powiedzieliśmy, że omawiane przestępstwo może zostać popełnione wyłącznie umyślnie.
Zachęcamy do kontaktu z kancelarią adwokacką Łukasza Kwiatkowskiego w Łodzi, która ma doświadczenie w sprawach karnych.
Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego Wydziału Prawa i Administracji, stypendysta rektora UŁ dla najlepszych studentów. Ukończył aplikację adwokacką w Izbie Adwokackiej w Łodzi, uzyskując pozytywny wynik z egzaminu zawodowego. W ramach prowadzonej indywidualnej kancelarii adwokackiej kieruje się przede wszystkim kanonem zasad etycznych, gwarantujących rzetelną i profesjonalną pomoc prawną. Swym zaangażowaniem w zakresie prowadzonych spraw rozwija życiową pasję, jaką jest pomoc w zakresie procesu wykładni i stosowania prawa.
Email: adwokat@kancelaria-kwiatkowski.pl
Telefon: 797 942 018